Maarten Luther

Voornaam:
Op deze site 4 heilige Protestanten

           
Anna Maria van Schurman    Maarten Luther    Menno Simons    Johannes Calvijn   

MaartenLuther
Klik hier voor gratis te downladen telpatroon 48 x 32 kruisjes

Betekenis van de naam Maarten Luther

De voornaam Maarten is te vinden op de pagina van Martinus
De grondlegger van het Protestantisme in Europa Maarten Luther veranderde zijn achternaam 'Luder' in Luther. Waarschijnlijk naar het Griekse Eleutherius, dat "de vrije" betekent.
Maar de naam Luher kan ook beschreven worden als een samenstelling van de Germaanse stamvormen: 'liud' dat "volk" of "lieden" betekent en 'heri' dat "leger" betekent. De betekenis van de naam is dan "volksleger".

Mannennamen afgeleid van Maarten Luther :
Namen afgeleid van Maarten zie de pagina van Martinus
Luther komt wel voor als voornaam.

Vrouwennamen afgeleid van Maarten Luther:
Vrouwennamen afgeleid van Maarten zijn te vinden op de pagina van Martinus
De voornaam Luthera komt voor als voornaam.

Maarten Luther

De Duitse theoloog Maarten Luther is één van de meest invloedrijke christelijke denkers. Wie de geschiedenis van de heiligverklaringen in de Roomse kerk een beetje kent snapt dat hij niet is opgenomen in de officiële lijst van Heiligen. Maar hij verdient zonder meer een plaatsje op deze site.

Al lang voor hem begon zich kritiek te ontwikkelen op een paar punten uit de leer van de kerk, bij voorbeeld bij Johannes Huss.
Toen die in 1415 door het consilie van Konstanz - ondanks een vrijgeleide van de Duitse keizer! - tot de brandstapel werd veroordeeld, zei hij: "U gaat nu een gans roosteren, maar na mij zal een zwaan opstaan." Huss is een oud-Duits en Tjechisch woord voor gans.
Toen 100 jaar later Luther opstond, zeiden de mensen daar: "Dat is de zwaan door de gans beloofd". Daarom hebben veel Lutherse kerken in Nederland een zwaan als symbool.

Vooral de praktijken rond de aflaat (zie verderop) en Luthers bezoek aan Rome met haar geld-verslindende luxe, hebben hem tot schrijven en handelen gebracht, waardoor hij is geworden tot één van de meest invloedrijke kritische christelijke denkers. Jammer genoeg keert hij zich niet af van de extreme afkeer in die tijd tegen de Joden; dat werd pas minder onder Calvijn.

Luther is vooral bekend om de - mogelijk legendarische - , daad waarbij hij 95 stellingen in 1517 op de deur van de Slotkerk in Wittenberg spijkert.
De stellingen zelf worden wel genoemd het begin-punt van de reformatie en het protestantisme, maar denkend aan Huss weten we beter.

Luder wordt geboren op 10 november 1483 in Eisleben als zoon van Hans en Margarethe Luder.
Dat is één dag voor de feestag van Sint Maarten, de man die de helft van zijn mantel aan een bedelaar geeft. De pasgeborene ontvangt daarom bij het doopsel in de Petrus en Pauluskerk de naam Martinus.

Het gezin verhuist in 1484 naar Mansfeld, waar vader Hans Luder carrière maakt in de kopermijnbouw.
Op vijfjarige leeftijd begint Maarten reeds een opleiding aan de Domschool en later aan de Latijnse school.

In 1501 begint Maarten aan zijn "middelbare" studie in Grammatica, Retorica, Logica en Metafysica te Erfurt. Maartens vader hoopt dat zijn zoon zich daarna zal specialiseren in de rechten, maar een blikseminslag verandert het leven van Maarten voor altijd.

Op 2 juli 1505 komt Maarten na een bezoek aan zijn ouders in een gevaarlijke onweersbui terecht. Vlakbij hem slaat de bliksem in. De doodsbange Maarten doet onmiddellijk een belofte aan de heilige Anna dat hij monnik zal worden. Kort daarna meldt hij zich aan bij het klooster van de Augustijner Eremieten in Erfurt. Zijn ouders en vrienden, die hem als een levenslustig mens kennen, zijn ontsteld.
De orde van de Augustijnen Eremieten is een oude kloosterorde. In 1244 voegt paus Innocentius IV verschillende groepen Toscaanse eremieten samen tot één orde onder de kloosterregel van Augustinus.
In Februari 1507 wordt hij binnen die orde tot Priester gewijd. Voortaan komen we hem in de geschiedenis tegen als Maarten Luther.

In 1510 reist Luther naar Rome. Daar ziet hij de macht, de pracht en de praal die het pauselijke hof omringen. Met afgrijzen valt zijn oog in het bijzonder op de uitzonderlijke protserige bouw van de Dom van Sint Petrus.

Door zijn intensieve studie van de brieven van de apostel Paulus en de kerkvader Augustinus raakt Luther ervan overtuigd dat de gerechtigheid van God niet zozeer een straffende als wel een barmhartige en genadevolle eigenschap van God is.

Op minstens één punt is hij het dus geheel eens met nota bene Thomas van Aquino. De oude Egyptenaren hadden de mythe van de pelikaan, die een gat prikte in zijn borst en met zijn bloed zijn jongen waste en voedde. De gelovige Thomas dicht:

Liefdevolle Pelikaan Heer Jezus,
Reinig mij, onreine , met Uw bloed,
Waarvan één druppel vermag schoon te wassen
Heel de wereld van al haar zonden.

Na enkele studie jaren promoveert Maarten Luther in 1512 in de theologie en wordt hoogleraar aan de universiteit van Wittenberg.

In de praktijk is Luther werkzaam als predikant in de Stadskerk van Wittenberg en hoort hij regelmatig biecht. Hij merkt echter dat de mensen steeds minder komen biechten en in plaats daarvan afreizen naar steden als Jüterbog en Zerbst om daar aflaatbrieven te kopen. Met deze brieven menen mensen zielenheil te kunnen kopen. Deze zeer twijfelachtige uiting van geloof is in strijd met Luthers opvattingen over Gods genade.
Het vergeven van de zonden door de katholieke kerk bestaat al sinds de vijfde eeuw. In die tijd kon een christen de begane zonden opbiechten bij een priester en vergeving krijgen. In de loop der tijd wordt dit systeem steeds meer uitgebreid en ontstaan er vormen van misbruik. Zo beginnen in de late middeleeuwen lokale geestelijken religieuze activiteiten te belonen met aflaatbewijzen, die kwijtschelding betekenen van straffen, die achterblijven na het vergeven van zonden in de biecht.
In 1517 geeft paus Leo X toestemming om aflaten te verkopen in ruil voor een bijdrage aan de bouw van de nieuwe Sint Pieterskerk in Rome. De praktijk van het aflaatsysteem loopt daardoor uit de hand en Luther maakt hier terecht bezwaar tegen.
Luther begint zich in zijn preken uit te spreken tegen de aflaathandel. Op 31 oktober 1517 schrijft hij een brief aan zijn kerkelijke meerderen, waarmee hij een einde aan deze handel hoopt te maken. Aan de brief voegt hij vijfennegentig stellingen toe, die dienen als beginpunt van een discussie over het geloof dat op veel punten de goede weg is kwijt geraakt.

Luther zou genoemde lijst met stellingen op de deur van de Slotkerk van Wittenberg hebben gespijkerd, maar dat verhaal is volgens sommigen een legende. Zo is er nooit een lijst met stellingen gevonden en is het vastspijkeren van een aankondiging op een kerkdeur zonder instemming van een bisschop redelijk provocatief. Het staat wel vast dat Luther de brief schreef aan zijn superieuren en de stellingen daaraan toevoegde.
Het duurt enige tijd voordat Luther een officiële reactie van de paus krijgt. Het Vaticaan richt een commissie op om de stellingen van Luther te onderzoeken. Zijn voorstellen worden opgevat als een aanval op de positie van de paus en Luther krijgt het verzoek zich te distantieren van zijn stellingen. Op 15 juni 1520 ontvangt hij de dreigbul "Exsurge Domine". Luther verbrandt deze bul, waarop hij in de ban wordt gedaan. Luther vlucht dan naar de Wartburg.

In 1522 keert Luther terug in Wittenberg.
Daar maakt hij kennis met Katharina van Bora. Zij heeft eerst als kloosterling geleefd, maar is samen met enkele medezusters gevlucht. Zij is het volkomen eens met de opvattingen van Maarten Luther.

Op 13 juni 1525 trouwen Martin en Katharina en nemen hun intrek in het 'zwarte' klooster, 'zwart' genoemd naar de zwarte pijen van de Augustijner monniken. Precies 14 dagen later is er voor familie, vrienden en anderen de huwelijksinzegening in de kerk en een bruiloftsmaal.
Het echtpaar Luther krijgt zes kinderen: drie meisjes en drie jongens.

En in 1534 geeft Maarten Luther een Duitse bijbelvertaling uit.
In 1546 vertrekt Luther naar zijn geboorteplaats Eisleben waar hij op 18 februari overlijdt. Hij wordt bijgezet in de Slotkapel in Wittenberg.

Gedachtenis viering

De Protestantse Kerken in Nederland vieren Hervomingsdag op 31 oktober.
Het jaar 2017 is een gedenkjaar.

Afbeelding

Van Maarten Luther zijn enkele schilderijen en glas in lood ramen bekend. Maar afbeeldingen zoals bij gecanoniseerde heiligen zijn er erg weinig. Meestal zien we dan afbeeldingen van de monnik Maarten Luther die de stellingen op de kerkdeur spijkert.
Overigens is deze afbeelding pas in de loop van de negetiende eeuw ontstaan volgens Wim Schrijver in de Leeuwarder Courant.

Een van de eersten die in opstand kwam tegen de leer van de Roomse kerk was Johannes Huss. Toen die in 1411 door een Rijksdag onder dwang van de inquisitie tot de brandstapel werd veroordeeld, zei hij: "U gaat een gans roosteren, maar na mij zal een zwaan opstaan"
Huss is een oud-duits en Tsjechisch woord voor gans.
Toen 100 jaar alter Luther opstond, zeiden de mensen daar: "Dit is de zwaan door de gans beloofd". Daarom hebben veel Lutherse kerken in Nederland een zwaan als symbool.

Klik hier voor gratis te downladen telpatroon 32 x 24 kruisjes
Of in kleur

Schilderij vanLukas Cranach.





Playmobil

Links

  • IS Geschiedenis
  • Op de Duitstalige site Heiligenlexicon meer informatie over Maarten Luther.
  • Over Catharina van Bora.
  • De 95 stellingen.