Thekla

Betekenis van de naam Thekla

De Griekse naam is een verkorting van de naam 'Θεοκλεια' (Theokleia) dat de vrouwelijke vorm is van 'Θεοκλης'(Theokles) en samengesteld uit de woorden 'Θεος' = "God" en 'Κλης' = "roem". De betekenis van de naam Thekla is: "Geroepen door God".

Voornamen

Vrouwennamen afgeleid van Thekla:
Tea, Teatske (Frysk), Tecla, Tekla, Thecla, Thekla.

Thekla, martelares

Hoewel de Heilige Thekla eeuwenlang als Heilige is vereerd, is ze in 1969 door de R.K. Kerk van de officiële lijst van Heiligen geschrapt.

In de Oosters Orthodoxe kerk wordt zij nog altijd vereerd.

Reeds vanaf de tweede eeuw gaat haar levensverhaal rond. Zij wordt beschreven als metgezel van de Heilige Paulus die na uitzonderlijke martelingen uiteindelijk de martelaarsdood sterft.

Hoofdpersoon van de "Acta Pauli et Theclae" ofwel "Handelingen van Paulus en Thekla" (het oudste op schrift gestelde levensverhaal van Thekla) is de jonge en welgestelde Thekla, die op een dag de apostel Paulus in haar woonplaats Iconium, het huidige Konya in Turkije, hoort preken en daarvan zo ondersteboven is dat zij besluit hem voortaan te volgen.
Ook overtuigt Paulus haar van de grote waarde van de maagdelijkheid 1 Korintiërs 7: 7-9

Zij verbreekt haar verloving met een vooraanstaand inwoner van de stad.
Ondanks vele pogingen van haar ouders en verloofde blijft Thekla bij haar besluit.
Deze 'misdaad' tegen de geldende normen wordt haar, met name door haar verloofde, niet in dank afgenomen.
Zij komt door zijn toedoen op de brandstapel, waar God haar echter door middel van een wonderbaarlijk krachtige onweersbui van de dood redt.

Thekla wordt vrijgelaten en trekt met Paulus naar Antiochië, waar het drama zich herhaalt.
Als Alexander, een vooraanstaand burger, haar tegen haar wil wenst te kussen, verdedigt zij zich zo heftig dat zij opnieuw ter dood wordt veroordeeld. Deze keer wordt ze naakt in het amfitheater gebracht om tegen de dieren te vechten.
Maar waar Thekla in Iconium nog volstrekt alleen staat, nemen in Antiochië de vrouwen het nu zonder reserve voor haar op.

Reeds in de rechtszaal joelen zij, onder aanvoering van de rijke weduwe Tryphania: "Een verderfelijk oordeel, een goddeloos oordeel."
Op de dag dat het vonnis ten uitvoer zal wordt gebracht, scanderen de aanwezige vrouwen in het theater: "Moge deze stad vernietigd worden om dit onwettig gedrag. Vernietig ons allen, gouverneur! Bitter schouwspel! Verderfelijk oordeel!"
Maar ondanks alles wordt Thekla ontkleed en gebonden in de arena gebracht.

In een aandoenlijke verhaal lezen we:
'Leeuwen en beren worden naar haar toe gedreven.
En een woeste leeuwin die op haar af rent, gaat aan haar voeten liggen.
De menigte vrouwen begint heftig te schreeuwen.
Ook stormt er een berin op Thekla af, maar de leeuwin rent die tegemoet en verscheurt haar.
Een leeuw, die tegen mensen is afgericht en aan Alexander toebehoort, stormt op zijn beurt op de leeuwin af. De leeuwin verstrengeld in worsteling met de leeuw, komt samen met hem om.
De vrouwen weeklagen nog luider omdat nu ook haar hulp, de leeuwin, dood is.'

Er wordt wel verteld dat Thekla tijdens haar strijd in een waterput springt om zichzelf te dopen.

Als andere nog woestere wilde dieren worden losgelaten, besluiten de vrouwen om op hun geheel eigen, geweldloze manier in te grijpen.
De vrouwen schreeuwen het uit, en sommigen gooien kruiden, zoals nardus, kassie en amoom.
Door de overvloed aan reukwerk worden alle op Thekla losgelaten dieren als het ware door slaap overmand, en raken haar niet aan.

Dan gaat Alexander naar de gouverneur en zegt: "Ik heb zeer woeste stieren, laten we de wildedieren-bestrijdster aan hen vastbinden."
Mistroostig geeft de gouverneur toestemming, en zegt: "Doe wat je wilt."
Onaangedaan overleeft Thekla alle gevaren en uiteindelijk wordt zij ook in Antiochië vrijgelaten.

Na een week bij Tryphania op krachten te zijn gekomen, voegt zij zich in Myra bij Paulus, waarna zij als zelfstandig apostel het woord van God predikt.
Om geen nieuwe moeilijkheden te krijgen kleedt zij zich daarbij voortaan als jonge man.
Later keert zij terug naar Iconium waar ze haar moeder en vroegere verloofde weet te bekeren.
Ook sticht ze er een levensgemeenschap van aan God toegewijde maagden.

Na velen met het woord te hebben verlicht, ontslaapt zij in een mooie slaap.

Patroonheilige

Thekla is de schutspatroon van de stervenden.
In Spanje patrones van de typistes (dit omdat het woord 'tecla' in het Spaans typemachine-toets betekent).
Ook beschermt zij tegen pest, vuur en oogkwalen.

Gedachtenis viering

De gedachtenis viering van Thekla valt op 23 september.

Martyrologium Romanum:

Nono Kaléndas Octóbris:
Icónii, in Lycaónia, sanctæ Theclæ, Vírginis et Mártyris; quæ, a sancto Paulo Apóstolo ad fidem perdúcta, ignes ac béstias, sub Neróne Imperatóre, in Christi confessióne devícit; et, post plúrima ad multórum doctrínam superáta certámina, venit Seleucíam, ibíque requiévit in pace. Ipsam vero sancti Patres summis láudibus celebrárunt.

In het Nederlands:
23 september:
Te Iconium in Lycaonia, de heilige Thekla, maagd en martelaar, die door de heilige apostel Paulus tot het geloof is gebracht. Onder keizer Nero overwon zij het vuur en de wilde dieren waar ze aan werd blootgesteld vanwege haar geloof in Christus. Na veel strijd, ondergaan om anderen te onderrichten, vertrok ze naar Seluecië waar ze haar dagen in vrede beëindigde. Haar gedachtenis werd door de heilige kerkvaders geprezen.

Afbeelding

Bronzen plaquette van Egino Weinert
(doorklikken "Namenspatronale" en letter T)

Op afbeeldingen zien we Thekla ofwel halfnaakt vastgebonden aan een paal in het vuur.
Ofwel met een lang aangesnoerd kleed en mantel.
Ze is vaak omgeven door verschillende dieren zoals leeuw, beer of stier, maar ook slangen en herten komen voor.
Als attribuut heeft ze een martelaarspalm, kruis of vurige bol in de hand. Deze verwijst naar de bliksem die de brandstapel doofde.
De Oosterse iconen verbeelden haar als een vrome vrouw met het Russische kruis in de hand en soms een boek.
Volgens de traditie van icoon schilderen wordt de naam van de voorgestelde heilige er altijd bij geschilderd, in Cyrillisch schrift, zodat verwarring niet mogelijk is.

Literatuur

Links