Benedictus

Betekenis van de naam Benedictus

De Latijnse naam Benedictus betekent letterlijk: "de Gezegende".
De naam heeft weer bekendheid gekregen toen de Duitse theoloog Joseph Ratzinger Paus werd en de naam Benedictus XVI aannam. Inmiddels is hij opgevolgd door Paus Franciscus.

Voornamen

Mannennamen afgeleid van Benedictus:
Ben, Benedetto (Italiaans), Benedic (Engels), Benedict (Engels), Benedicto (Spaans), Benedictus, Bendik (Noors), Bendiks, Benedikt, Bene, Bengt, Benito (Spaans en Italiaans), Bennet (Engels), Bennie, Benno, Benoît (Frans), Benno (Fries), Beno (Fries), Benooi, Benooit, Bent (Scandinavisch), Bento (Italiaans), Benzo (Fries), Betto, Dix.

Vrouwennamen afgeleid van Benedictus:
Benda, Bendina, Bendine, Benedetta (Italiaans), Bénédice, Bengta, Bengte, Benita (Spaans), Benito (Spaans), Bennica, Bennite, Benoîte (Frans), Bensa (Fries), Benske (Fries), Bente (Scandinavisch), Benthe, Bentje (Fries), Bentsje (Fries).

Benedictus van Nursia, klooster-stichter

Benedictus wordt rond het jaar 480 in Nursia in Italië geboren. In het gezin wordt nog een heilige geboren namelijk de heilige Scholtastica.

Zijn ouders sturen Benedictus naar Rome waar hij rechten zal gaan studeren. Dat duurt echter niet lang. Benedictus schrikt van het liederlijke leven van zijn medestudenten. Zeer snel keert hij terug naar de bergen van zijn geboortestreek.
Daar komt hij terecht in een groep van mensen, die probeert te leven zoals God het naar hun mening wil. Al gauw valt Benedictus daar op, hij is nog zo jong en toch leeft hij heel voorbeeldig. Maar wanneer Benedictus merkt dat hij opvalt gaat hij ook daar weg.

Een monnik, Romanus, wijst hem in een dal een spelonk, waar je alleen maar in kunt komen, als je jezelf aan een touw laat zakken. Daar leeft Benedictus drie jaar helemaal alleen. Romanus laat alleen af en toe een mand met voedsel (brood en water) zakken.
In die tijd heeft Benedictus het vaak moeilijk. Hij verlangt soms naar fijne dingen. Soms verlangt hij ook naar "slechte" dingen. Dat noemt men wel "bekoringen". Op een dag worden die bekoringen zo sterk, dat Benedictus van de weg naar God af wil gaan. Op dat moment ziet hij in de spelonk een doornstruik. De jongeman kleedt zich dan helemaal uit en gooit zich naakt in de dorens. Dat doet natuurlijk flink pijn. Vanaf dat moment heeft Benedictus geen last meer van vleselijke bekoringen.

Eens komen er herders in de buurt van de spelonk. Die denken eerst, dat er een wild beest in de grot zit. Benedictus gaat deze mensen raad geven en leert hen veel over God. Hij doet dat zo goed, dat er op een dag monniken naar hem toe komen. Ze vragen, of hij niet hun abt wil worden. Met tegenzin klimt Benedictus naar boven en gaat met hen mee.
Maar na een paar maanden is hij al weer in zijn spelonk in Subiaco terug.
Benedictus wil de monniken onderricht geven, hoe ze echt van God kunnen houden en zijn weg kunnen bewandelen. Dat vinden de monniken zo moeilijk, dat ze Benedictus willen vergiftigen.

In ieder geval begrijpt Benedictus, dat de monniken hem willen doden. Dat is de reden waarom hij naar zijn eenzame plek teruggaat.
Nu komen er echter veel meer mensen naar hem toe, die bij hem willen komen wonen.
Al gauw zijn er meer dan honderd mannen die samen in kleine kloostertjes gaan leven van 12 monniken. Benedictus begrijpt, dat deze monniken een regel nodig hebben. Daarom schrijft hij zijn beroemde kloosterregel.
Tot heden ten dage leven veel monniken nog volgens deze strenge, maar wijze regel. Je kunt dus zeggen, dat Benedictus de vader is geworden van het monnikendom in heel Europa.

Samen met de broeders bouwt hij nu op de top van de Monte Cassino (tussen Rome en Napels) een klooster. Op de top van de berg bevindt zich een tempel van Apollo. Benedictus vernietigt deze tempel om op die plek een klooster te bouwen. De monniken willen daar geen hulp van anderen bij hebben. Want Benedictus heeft hen geleerd: bid en werk (in het Latijn: "Ora et Labora"). Ze moeten dus hun voedsel en andere levensbehoeften met eigen handen verwerven. Daarbij hanteert Benedictus het schema: acht uur bidden, acht uur werken en acht uur slapen per dag.
Kort na het sterven van zijn zuster Scholastica ziet Benedictus in een visioen de datum, waarop hij zal sterven. Wanneer die dag nadert, laat hij zonder probleem zijn eigen graf graven. Als zijn stervensuur nadert, gaat hij naar de kapel. Daar ondersteunen twee broeders hem. Staande in de kapel sterft de heilige abt.
Het is dan 31 maart van het jaar 547. Een verhaal vertelt ons nog, dat op die dag twee monniken van Benedictus hetzelfde teken zien. Ze zien een prachtige weg, vol kostbare tapijten. Iemand vertelt hun: "Dat is de weg, waarlangs de vriend van God, Benedictus, naar de hemel zal gaan."
De heilige Benedictus heeft een geweldige betekenis gehad voor de Kerk tot nu toe.

Gedachtenis Viering

We vieren de gedachtenis van Benedictus op 11 of 21 juli. Vroeger was dat overigens op zijn sterfdag 31 maart.
De kloosterorden der Benedictijnen, Trappisten en Cisterciënzers vieren deze dag als hoogfeest.

Martelarenboek

11 juli feestdag van de Heilige Benedictus, abt, patroon van Europa. Geboren te Nursia in de regio Umbrië maar opgevoed in Rome. Omhelsde vervolgens het leven van eremiet in het gebied Subiaco waar hij al spoedig omringd werd door een grote groep leerlingen. Spoedig verplaatste hij zich naar Cassino, waar hij een beroemd klooster stichtte en er een kloosterregel schreef. Daarmee verwierf hij zoveel bekendheid dat hij de "aartsvader van het westerse monnikendom" werd genoemd. Volgens de overlevering stierf hij op 31 maart 547.

Patroonheilige

Benedictus van Nursia is de patroonheilige van Europa, van schoolkinderen, leraren, kopersmeden en speleologen (dit omdat hij lang in een grot woonde).
Paus Paulus VI riep Benedictus uit tot patroon van Europa.
Verder wordt zijn hulp ingeroepen bij vergiftiging, koorts, pest, nierstenen en ontstekingen.
Er zijn in de geschiedenis van de kerk 16 pausen bekend, die zijn naam droegen.

Afbeelding

Op afbeeldingen draagt Benedictus meestal een zwart habijt met lederen riem, monnikskap en abtsstaf.
Zijn baard is duidelijk aanwezig en dikwijls houdt hij de vinger voor de mond als verwijzing naar de beginwoorden van zijn kloosterregel: "Luister, zoon,naar de richtlijnen van de meester."
Naast de heilige zien we dikwijls een raaf met een brood in de snavel, herinnerend aan de legende over het giftige brood.
Ook heeft Benedictus wel een boek in de hand, de kloosterregel, soms met duidelijk de woorden "ora et labora".
Of een gebroken wijnkelk waar een gifslang uit kruipt.






Plaquette van Egino Weinert
(doorklikken "Namenspatronale" en letter B)

Weerspreuken

Literatuur

Links