Alexander I

Voornaam:
Nieuw op deze site:

           
Eleonora    Stanislaus    Peerke Donders    Aemilianus   

alexander
Klik hier voor gratis te downladen telpatroon 48 x 32 kruisjes

Betekenis van de naam Alexander

De naam Alexander betekent "beschermer" komt uit het Griekse werkwoord 'αλεξειν' (aleksein), dat "afweren, beschermen" betekent en het zelfstandige naamwoord 'ανερ-ανδρος' (aner - andros), dat "man" betekent. Vandaar de betekenis van de samenstelling: "beschermer"of "afweerder van mannen".

Voornamen

Mannennamen afgeleid van Alexander:
Alec (Engels), Alejandro (Spaans), Alesander, Alessandro (Italiaans), Alessio (Italiaans), Alex, Alexander, Alexandre (Frans), Alexandrinus, Alexandros (Grieks), Lex, Sander, Sandor (Hongaars), Sandro (Italiaans), Sanja (Slavisch), Xander.

Vrouwennamen afgeleid van Alexander:
Alejandra (Spaans), Alessa, Alessandre (Italiaans), Alexa, Alexandra, Alexia, Alexina (Frans), Alexis (Frans), Sandra , Sandrine, Sandt (Engels), Sanela, Sanja, Xandra.

Heilige Alexander

Op de uitvoerige site: "heiligen net" vinden we (na het intypen van de naam alexander) maar liefst 18 heiligen met de naam Alexander.
Hier onder vindt U ze allemaal genoemd. Voor nadere gegevens zie de genoemde site.

Alexander de Akimiet (gestorven 436);
Alexander de Kolenbrander (3e of 4e eeuw);
Alexander en Rogatus van Caesarea (1 eeuwen na Chr);


Alexander Nevski (1220-1263);

Alexander van Alexandrië (gestorven 328);


Alexander van Bergamo (gestorven 287);

Alexander van Cardaunum (gestorven 313);
Alexander van
Constantinopel (1 eeuwen na Chr);
Alexander van
Edessa (gestorven 251);
Alexander van Fermo (gestorven 250);
Alexander van Foigny (gestorven 1229);
Alexander van Heraclea (2e eeuw);
Alexander van Lyon (gestorven 177);
Alexander van Thessalonica (gestorven 400);
Alexander van Thessalonika (gestorven 304);
Alexander van Tienen (gestorven 400);
Alexander, Dignus en Chottia martelaren (gestorven 400)

en:
Paus Alexander I hieronder nader beschreven.

Paus Alexander I (gestorven 115)

Alexander I is opvolger van paus Evaristus en de vijfde opvolger van apostel Petrus. Er is vrijwel niets van hem bekend.
Alexanders bisschopskeuze valt waarschijnlijk in het jaar 105.
Het pontificaat van Alexander I duurt van ongeveer 106 tot 115 na Christus.

Volgens bronnen uit de zesde eeuw heeft hij verschillende gebruiken in de mis doorgevoerd: Zo zou hij het verhaal van het laatste avondmaal in de canon van de mis hebben gebracht.
Ook het gebruik dat de priester een druppeltje water aan de wijn toevoegt met de woorden: "Water en wijn worden één: Gij deelt ons menszijn en neemt ons op in uw goddelijk leven." Daarbij is dus het water symbool van het menselijke en de wijn van het goddelijke leven.

Ook wordt wel aangenomen dat hij het gebruik heeft ingesteld om huizen te zegenen met water en zout. Zeker is echter dat dit reeds bij de Germanen een gebruik was!

Volgens een legende stelt Alexander I het feest in van "Sint Petrus' banden" op 1 augustus, (San Pietro in Vincoli), dit verhaal lijkt historisch gesproken onwaarschijnlijk.
De kerk van San Pietro in Vincoli te Rome wordt namelijk in 439 ingewijd; dat is dus ten tijde van paus Sixtus III (gestorven 440). Deze kerk wordt in de 8e eeuw gerestaureerd door paus Hadrianus I (gestorven 795). Wellicht dat de legende-verteller de namen van Alexander I en Adrianus I door elkaar heeft gehaald. Tot op de dag van vandaag worden in genoemde kerk inderdaad "boeien van Sint Petrus" bewaard.

Volgens het Romeins Martelarenboek wordt paus Alexander samen met de priesters Eventius en Theodulus gevangen genomen en als martelaar gedood.
Tijdens zijn gevangenschap bekeert Alexander mogelijk de tribuun die met zijn bewaking belast is, de latere Quirinus van Neuss, samen met diens dochter de Heilige Balbina.

Verder is er over paus Alexander - historisch gesproken - niet veel bekend. Alleen zijn sterfjaar: 115.
Hoewel geleerden het zelfs over de precieze data van zijn uitverkiezing en sterven niet helemaal eens zijn. Soms geeft men voor zijn bisschopsverkiezing het jaar 107 aan en voor zijn sterfjaar 116.

Paus Alexander I wordt overigens vaak verward met de heilige martelaar Alexander die in de canon der mis wordt genoemd.

Omdat er zoveel heiligen zijn die Alexander heten, is het zelfs niet zeker dat hij inderdaad als martelaar gestorven is.

Gedachtenis viering

In de liturgie wordt hij op 3 mei herdacht.

Martyrologium Romanum

Quinto Nonas Maji
Romæ, via Nomentána, pássio sanctórum Mártyrum Alexándri Papæ Primi, Evéntii et Theodúli Presbyterórum. Ex his Alexánder, sub Hadriáno Príncipe et Aureliáno Júdice, post víncula, cárceres, equíleum, úngulas et ignes, punctis crebérrimis per tota membra confóssus ac perémptus est; Evéntius vero et Theodúlus, post longos cárceres, ígnibus examináti, ad últimum decolláti sunt.

Romeins Martelaarsboek

3 mei

Te Rome, op de Via Nomentana, de heilige martelaren paus Alexander en de priesters Eventius en Theodulus. Alexander werd gebonden, gevangen gezet, gemarteld, met haken bewerkt, gebrandmerkt, al zijn ledematen werden met scherpe voorwerpen doorboord, en tenslotte werd hij gedood onder keizer Hardrianus en de rechter Aureliano. Eventius en Theodulus werden na een langere gevangenschap met vuur bewerkt en tenslotte gedood.

Afbeelding

Alexander
Klik hier voor gratis te downladen telpatroon 32 x 24 kruisjes

Alexander I wordt meestal voorgesteld in pauselijk ornaat met tiara, pallium en kruisstaf. (Daarbij moet worden opgemerkt dat de tiara waarschijnlijk pas rond het jaar 1000 voor het eerst gedragen werd. Ook de witte kleding die pausen tegenwoordig dragen is pas gebruik geworden toen een volgeling van Dominicus paus werd rond 1500 en zijn vertrouwde witte kloosterhabijt bleef dragen.)
In zijn hand draagt Alexander een martelaarspalm, een boek (eventueel met pen of schrijfstift) of een dolk.
Zelden vinden we een afbeelding waarop Alexander door veel dolken wordt doorstoken.




Plaquette van Egino Weinert
(doorklikken "Namenspatronale" en letter A)

Literatuur

  • Jo Claes e.a.: Sanctus, meer dan 500 heiligen herkennen, pag. 57;
  • Links

  • Heiligen net
  • Op deze Duitstalige site "Heiligen Lexicon" veel informatie.