Anna Maria van Schurman

Voornaam:
Nieuw op deze site:

           
Elia    Eleonora    Stanislaus    Peerke Donders   

Klik hier voor gratis te downladen telpatroon 48 x 32 kruisjes

Betekenis van de naam Anna Maria van Schuurman

De voornamen Anna en Maria hebben hun eigen pagina op deze site.
Van Schurman is de achternaam van deze Protestantse Kerkleraar.

Anna Maria van Schurman

Anna Maria van Schurman 1607-1678
Anna Maria van Schurman wordt geboren te Keulen 5 november 1607. Het is in de tijd, kort na de Reformatie, waarin de protestantse kerk zich afscheidt van de rooms-katholieke kerk.

De ouders van Anna Maria, welgestelde Belgen, zijn van Antwerpen naar Keulen gevlucht om de vervolging te vermijden.

Anna Maria is een heel begaafd meisje. Nu zouden we zeggen: "een wonderkind".
Ze kan mooi handwerken, schilderen, knippen en zingen. Later in haar leven ontwikkelt zij zich als een wereldberoemde wetenschapper, theoloog, schilderes, glasetser, schrijver, dichter en vrome vrouw.

In 1615 vluchten Anna Maria en haar ouders en drie broers opnieuw, nu naar Utrecht. Ze wonen in een huis achter de Dom kerk.
Als meisje mag Anna Maria niet studeren en zeker niet aan de universiteit. Maar haar vader weet hoe goed ze al verschillende talen beheerst en besluit haar ook Latijn te leren. Die taal is in de wetenschap en met name in de theologie de taal waarin college wordt gegeven. Later komt deze kennis haar goed van pas.

In 1623 gaat het gezin Van Schurman in Franeker wonen en wel in het Martenahûs.

Anna Maria's broer Johan Godschalk studeert dan medicijnen aan de universiteit van Franeker

De beroemde filosoof René Descartes studeert in dezelfde tijd in Franeker en logeert op het Sjaardemaslot, waar nu het bekende kaatsveld "it Sjûkelân" is.
Zo komt Anna Maria heel vroeg in aanraking met de filosofie van deze geleerde. Zijn meest bekende uitdrukking is: "Cogito ergo sum" hetgeen betekent: "Ik denk dus ik besta". Het is de grondstelling uit de filosofie van Descartes. Het is de uitkomst van zijn denkexperiment waarin hij aan het bestaan van alles twijfelt. Hij leert: "er is één ding waaraan ik niet kan twijfelen, namelijk dat ik twijfel, met andere woorden, dat ik denk. Dat is de zekerheid die ik heb. En als ik denk besta ik dus ook."
Anna Maria twijfelt helemaal niet aan wat ze in de bijbel leest en komt daarom later regelmatig in wetenschappelijk conflict met de grote geleerde die grondlegger is van moderne filosofie.

In 1632 gaat het gezin weer terug naar Utrecht. Anna Maria's vader is intussen overleden.
Anna Maria kent onderhand wel tien talen: Latijn, Grieks, Hebreeuws, Aramees, Syrisch, enz. Ze leert vooral die talen waarin je de grondtekst van de bijbel kunt lezen.

In 1636 wordt de universiteit van Utrecht gesticht en Anna Maria mag een gedicht schrijven voor het openingsfeest. Vooral de laatste twee zinnen van dit gedicht zijn beroemd geworden omdat ze erin aangeeft dat de wetenschap niet zonder de inbreng van de vrouw kan.
In 1638 schrijft ze een boek over de geschiktheid van vrouwen voor de wetenschap.
De Latijnse titel luidt: "Amica dissertatio inter Annam Mariam Schurmanniam et Andream Rivetum de capacitate ingenii muliebris ad scientias".
Andere boektitels van later door haar geschreven werken zijn te vinden in: Bibliografie.
Tekenend is dat Anna Maria wetenschappelijke kennis ziet als een instrument om de bijbel te bestuderen.

Als enige en eerste vrouw in Nederland krijgt Anna Maria toestemming om (vanachter een gordijntje!) de colleges van Gisbertus Voetius bij te wonen. Met deze orthodoxe theoloog, en met veel andere binnen- en buitenlandse geleerden en schrijvers (b.v. Cats en Huygens en René Descartes), discussieert Anna Maria van Schurman over wetenschap en filosofie, over de uitleg van de bijbel, over het ware geloof en over de situatie van de kerk.

Via haar broer Johan Godschalk komt Anna Maria in aanraking met Jean de Labadie, een Geneefse predikant. Ze raakt zo in de ban van diens ideeën over geloofszuivering en wereldmijding dat ze zich, als De Labadie in 1669 uit de kerk stapt, bij hem aansluit. Ze zweert alle geleerdheid, alle contacten en alle aardse bezittingen af om zich te wijden aan een leven voor God.

Na een zwerftocht door Duitsland vestigen de labadisten zich in 1675 in het Friese Wieuwerd. Ze betrekken er de Walta-Stins. Ook Anna Maria gaat er wonen en blijft er totdat ze overlijdt.
De leden van de sekte voorzien in hun dagelijkse behoeften door het land te bewerken, brood te bakken en wol te spinnen. Hun komst naar Wieuwerd zorgt voor veel opschudding. De Friese synode probeert hen uit Friesland te doen vertrekken. Ondertussen trekken ze veel belangstelling. Mensen uit binnen- en buitenland, soms ook beroemdheden als bijvoorbeeld de Engelse filosoof John Locke, bezoeken Wieuwerd om de preken bij te wonen. Het aantal leden stijgt tot zo'n vierhonderd.

In Wiuwert maakt Anna Maria een van haar laatste boeken af. Het is haar levensverhaal. Ze noemt het "Eukleria", dat betekent: "het beste deel". Dat verwijst naar het evangelieverhaal van Maria en Martha. Ze bedoelt daarmee: Ik heb net als Maria van Bethanië het beste deel gekozen, namelijk "zitten aan de voeten van Jezus en luisteren naar zijn woord".
Daarmee vertoont ze gelijkenis met de kerkleraar Theresia van Lisieux.

Anna Maria van Schurman sterft in Wieuwerd 4 mei 1678. Enige jaren voordat de sekte uit elkaar valt. Ze is een toonbeeld van hoe wetenschap, geloof en vrouwelijkheid in het verleden in een geheel andere verhouding tot elkaar staan dan tegenwoordig.

Afbeelding

Klik hier voor gratis te downladen telpatroon 32 x 24 kruisjes




Zelfportret van Anna Maria.

Knipwerk van de jonge Anna Maria.

Schrijfkist van Anna Maria.

Nadere informatie

  • Twee gedichten van Anna Maria van Schurman.
  • Tekst van Tytsje Hibma.
  • Links