Johanna van Frankrijk

Betekenis van de naam Johanna

De naam Johanna is een afgeleide vorm van de Bijbelse naam Johannes, zie aldaar.

Voornamen

Vrouwennamen afgeleid van Johanna:
(Er zijn meerdere heiligen die de naam Johanna dragen, zie verder ook bij Johannes, of Jeanne d'Arc):
Jo, Johanna, Johanneke, Jojanneke, Jojet, Joke.

Johanna van Valois (1464-1505)

Johanna van Valois (of Johanna van Frankrijk) wordt geboren te Nogent-le-Roi op 23 april 1464.
Ze sterft te Bourges op 4 februari 1505.
Zij is de eerste echtgenote van de latere koning Lodewijk XII van Frankrijk. Zij is de jongste dochter van koning Lodewijk XI van Frankrijk en Charlotte van Savoie.
Al zeer vroeg is ze voorbestemd om te trouwen met haar volle neef hertog Lodewijk van Orleans.
Het huwelijk wordt ingezegend op 28 augustus 1476.
Johanna is ziekelijk en enigszins gebocheld -een genetische erfenis van haar vader Lodewijk XI-, en krijgt geen genegenheid van haar man, die haar zeer veronachtzaamt.
Er wordt wel eens beweerd dat haar cynische vader, op de hoogte van haar gebreken en in de vaste overtuiging dat zij onvruchtbaar is, haar uithuwelijkt aan deze verre neef, met de enige bedoeling om op die manier het Huis van Orleans te laten uitsterven, waardoor hun bezittingen aan de Franse kroon vererven.

Als Lodewijk een aanslag wil plegen op koning Karel VIII wordt hij door Joahnna's zus, de regentes Anna van Beaujeu, verslagen en gevangen gehouden te Bourges. Zijn gevangenschap zou beëindigd worden door de doodstraf.
Ondanks het schrijnende gebrek aan affectie van de kant van haar echtgenoot, onderneemt Johanna toch verschillende pogingen om Lodewijk vrij te krijgen. Uiteindelijk verkrijgt Johanna zijn vrijlating in 1491 dank zij een beslissing van koning Karel VIII van Frankrijk.
Na een korte periode samen te hebben geleefd, laat haar echtgenoot haar opnieuw aan haar lot over.
En als Lodewijk, na de tragische dood van Karel VIII, op 7 april 1498 diens opvolger wordt, moet Johanna via geruchten vernemen dat haar echtgenoot op 27 mei van dat jaar tot koning gekroond wordt in de kathedraal van Reims.
Spoedig daarop vraagt hij ook haar toestemming om hun huwelijk nietig te verklaren, want het is zijn bedoeling te hertrouwen met Anna van Bretagne.
Johanna weigert echter categorisch haar toestemming te verlenen.
Er volgt een proces, waarbij zij gedwongen wordt zich aan een vernederend onderzoek te onderwerpen, omdat men haar onvruchtbaarheid wil aantonen.
Uiteindelijk is paus Alexander VI Borgia bereid het huwelijk te ontbinden.

Na de scheiding trekt de ongelukkige Johanna, die koningin van Frankrijk hoort te zijn, zich terug in Bourges, waar zij de Kloosterorde der Zusters Annunciaten (zusters van Maria Boodschap) sticht.
De statuten van deze orde worden in 1501 bekrachtigd door paus Alexander VI.
In 1503 sluit Johanna van Valois zich bij de eerste groep nonnen aan.
In 1517 keurt paus Leo X de constituties van de orde goed.
Johanna van Frankrijk overlijdt als een heilige, omringd door haar medezusters, op 4 februari 1505.

Zij wordt eerst in 1743 door paus Benedictus XIV zalig, en nadien in 1950 door Pius XII heilig verklaard.

Gedachtenis viering

Haar gedachtenis wordt gevierd op 4 februari.

Martyrologium Romanum:

Prídie Nonas Februárii:
Bitúrcis, in Aquitánia, sanctæ Joánnæ de Valois, Gálliæ Regínæ, Ordinis sanctíssimæ Annuntiatiónis beátæ Maríæ Vírginis Fundatrícis, pietáte et singulári Crucis participatióne illústris, a Pio Papa Duodécimo Sanctárum fastis adscríptæ.

In het Nederlands:
4 februari:
Te Bourges in Aquitanië Sint Johanna van Valois, koningin van Frankrijk, stichteres van de Kloosterorde der Zusters Annunciaten van de heilige maagd Maria, zeer geroemd om haar vroomheid en bijzondere devotie tot het heilig Kruis, heeft paus Pius XII haar toegevoegd aan de catalogus van Heiligen.

Afbeelding

Op afbeeldingen zien we Johanna meestal gekleed in het ordes habijt van de Annuntiaten.
Andere naam: Annunciaden, Annunciaten, Hemelse Annuntiaten, Blauwe Zusters De Annuntiaten houden zich bezig met onderwijs, verpleging en missionering.
Deze monialen dragen een grijs (soms echter ook bruin) habijt met een scharlakenrood scapulier, witte mantel, een zwarte sluier en witte ondersluier. Het door Johanna van Valois ontworpen Gebedssnoer van de Tien Deugden van Maria dragen de zusters aan het franciscaanse koord met drie knopen.
In haar hand draagt Johanna een kruisbeeld. Het Kind Jezus staat soms naast haar en reikt haar een ring, verwijzend naar de mystieke band die zij verkoos boven het huwelijk met de man die haar verstootte.
Het kind heeft soms een mand met martelwerktuigen.
Ook is er soms een doornenkroon of een kroon om aan te geven dat ze koningin van Frankrijk geweest is.

Literatuur

Links