Laurentius

Betekenis van de naam Laurentius

De naam Laurentius betekende eerst: "iemand afkomstig uit de stad Laurentum, (een stad in Latium)" Later werd de naam verbonden met het Latijnse woord 'Laurus' bij ons bekend als "laurier" en ook wel als "lauwerkrans". De naam kreeg dus de betekenis: "Iemand die een lauwerkrans draagt".

Voornamen

Mannennamen afgeleid van Laurentius:
Enz (Zwitsers), Enzeli (Zwitsers), Larry, Lars, Las, Lasse, Lau, Lauran, Lauren, Laurens, Laurent, Laurentius, Lauret, Laurian, Laurie, Laus, Lawrence, Leis, Lencho (Spaans), Leron, Lourens, Lorenz (Duits), Lorenzo (Italiaans), Lourens, Lourina, Louris, Lowi, Lowie, Lowies, Lowik, Loy, Renzo.

Vrouwennamen afgeleid van Laurentius:
Laudine (+Dina), Laura, Lauraine, Lauren, Laurentia, Laurentien, Lauressa, Lauretta, Laurette, Laurie, Laurien, Laurine, Lolly, Loran, Loranna, Rennie, Rens, Renske.

Canon Heilige

Laurentius is een van de z.g.n. canon heiligen.
Tot aan het concilie van 1976 werd over de hele wereld in de Heilige Mis hetzelfde Latijnse canon gebed gebruikt. Daarin zijn twee lijstjes met heiligen opgenomen.
Het eerste voor de consecratie waarin de volgende heilige staan:
Maria altijd Maagd en haar bruidegom Jozef, verder en de heilige apostelen en martelaren Petrus en Paulus, Andreas, Jacobus (de Meerdere), Johannes, Thomas, Jacobus (de Mindere), Philippus, Bartholomeus, Matthëus, Simon, en Thaddeus; Linus, Cletus, Clemens, Xystus, Cornelius, Cyprianus, LAURENTIUS, Chrysogonus, Johannes en Paulus, Cosmas en Damianus.
Na de consecratie volgde het lijstje:
De heiligen, apostelen, martelaren en martelaressen: de heilige Johannes (de Doper), Stephanus, Mathias, Barnabas, Ignatius, Alexander, Marcellinus, Petrus, Felicitas, Perpetua, Agatha, Lucia, Agnes, Caecilia en Anastasia.

Laurentius, Diaken, Martelaar

De heilige martelaar Laurentius leeft in de derde eeuw in Rome tijdens de christenvervolgingen.

Over zijn leven weten we nauwelijks iets.
Hij is geboren in Spanje en oefent in Rome het ambt van diaken uit.
We weten dat er in die tijd in Rome 46 priesters zijn, daarnaast 7 diakens en 7 subdiakens daartegenover zijn er 1500 weduwen en noodlijdenden die moeten worden bijgestaan.

De aartsdiaken Laurentius heeft naast de kerkelijk administratieve taken ook het beheer over de giften die binnenkomen voor die behoeftigen.

Een jaar voor Laurentius' dood ontneemt keizer Valerianus de christenen niet alleen het recht van vergaderen, maar sluit hij hun godshuizen en verbiedt ze de eigen begraafplaatsen te gebruiken.
In 258 draagt paus Sixtus II toch het H. Misoffer op in de catacomben van Pretextatus, hetgeen dus tegen de wet van de keizer ingaat.
Sixtus wordt verraden en op 6 augustus samen met vier van de zeven diakens ter dood gebracht.

Laurentius smeekt de paus hem te mogen volgen en aldus het martelaarschap te ontvangen,
Maar de paus zegt: "Jouw tijd is nog niet gekomen, blijf goed zorgen voor de schatten van de kerk."
Als de keizer dat hoort wil hij die schatten van de kerk graag in bezit krijgen.
De keizer heeft namelijk veel geld nodig om zijn grote rijk te verdedigen tegen aanvallen van Germanen en andere vreemde volkeren en ook de keizerlijke eredienst kost veel geld.
Omdat de Christenen vooral voor die keizerlijke eredienst geen geld willen geven en ze door hun vrijgevigheid als rijk te boek staan, worden zij door verschillende keizers vervolgd. Het gaat er dus om materieel profijt te trekken uit de vervolging van de christenen, motieven van andere aard worden daarvoor eigenlijk niet opgegeven.

Laurentius wordt dan gevangen genomen, maar niet dadelijk ter dood gebracht. Keizer Valerianus eist van hem dat hij eerst alle schatten van de kerk aan hem overhandigt. De keizer bedoelt de kostbare gouden en zilveren vaten die naast de heilige boeken onder Laurentius' hoede zijn gesteld. Bovendien wil hij al het geld dat de kerk, ook in die tijd al, verzamelt heeft om de armen te ondersteunen.

Keizer Valerianus zet Laurentius gevangen en eist veel geld.
Als Laurentius verlof vraagt om het gevraagde geld op te halen, besteedt hij zijn tijd nuttig door alles wat er is onder de armen te verdelen.
Als hij met lege handen, maar met een grote groep arme mensen terugkeert bij de keizerlijke rechters verklaart hij, wijzend op de stoet van mensen: "Zie daar de schatten van de kerk."

Omdat ze hem niet geloven wordt Laurentius gegeseld. Maar dat maakt hem niet loslippig, hij heeft trouwens niets te verbergen.
Dan wordt besloten hem op een rooster boven een vuur te folteren. Volgens een legende zou hij toen gezegd hebben: "Ik ben al gaar, keer mij om en eet me op."

Mogelijk is Laurentius tijdens deze foltering gestorven, maar waarschijnlijker is het dat hij tenslotte onthoofd is.
De relikwie van zijn hoofd dat nog los bewaard wordt wijst daarop.

Relekwieën

Volgens diverse, niet altijd even betrouwbare, bronnen zouden de stoffelijke resten van Laurentius lange tijd samen met die van de eerste martelaar en diaken Stefanus in één sarcofaag hebben gelegen. Toen die stenen doodskist later werd geopend bleek dat Laurentius op zijn zij was gedraaid om ruimte te geven aan zijn eerbiedwaardige voorganger Stephanus. Dit voorval zou hem de eretitel "hoffelijke Spanjaard" hebben bezorgd.

Gedachtenis viering

De gedachtenis van de Heilige Laurentius wordt gevierd op 10 augustus.

Martyrologium Romanum:

Quarto Idus Augústi:
Romæ, via Tiburtína, natális beáti Lauréntii Archidiáconi, qui, in persecutióne Valeriáni, post plúrima torménta cárceris, vérberum diversórum, fústium, ac plumbatárum et laminárum ardéntium, ad últimum, in cratícula férrea assátus, martyrium complévit; ejúsque corpus a beáto Hippólyto et Justíno Presbytero sepúltum fuit in cæmetério Cyríacæ, in agro Veráno.

In het Nederlands:
10 augustus:
Te Rome op de via Tiburtina, de geboortedag ten hemel van de gezegende aartsdiaken Laurentius, die gemarteld werd tijdens de regering van Valerius. Na veel lijden in de gevangenis, geseling met koorden waarin ijzer en loden plaatjes gevlochten zijn en gloeiende stukken metaal, heeft hij zijn martelaarschap voltooid door langzaam geroosterd te worden. Zijn lichaam werd door de heilige Hippolytus en de priester Justinus begraven in de catacombe van St. Cyriacus in agro Verano.

Patroon

Laurentius is de beschermheilige van de armen en de patroon van allen die met vuur werken zoals: koks, bakkers, bierbrouwers, brandweerlieden, kolenbranders.

Afbeelding

Bronzen plaquettes van Egino Weinert
(doorklikken "Namenspatronale" en letter L)


Patroonnaamkaart vanEgino Weinert zijn hier te bestellen (doorklikken "Namenskarten" en letter L)

Op afbeeldingen zie je dat Laurentius meestal gekleed is als diaken, ook al is die kleding veel later ontwikkeld.
Hij heeft dan een dalmatiek aan dat is een soort poncho met korte mouwen, maar dan versierd met twee evenwijdige banden over de schouders. De dalmatiek is een ontwikkeling van de tuniek, die door de subdiaken wordt gedragen. Dikwijls zien we bij de dalmatiek een dwarsband onder aan tussen de beide banden. Het kazuifel dat de priester draagt heeft geen twee banden maar een kruis als versiering.
Verder draagt de diaken schuin afhangend een stola over de linker schouder. De priester draagt de stola zo dat zowel links als rechts van de hals de stola omlaag hangt en voor de borst gekruist wordt.

Dikwijls heeft Laurentius het rooster bij zich waarop hij geroosterd is.
Een lauwertak(!) of martelaarspalm in de hand wijst erop dat hij martelaar is.
Tenslotte heeft hij ook wel een boek, dat zou dan geen bijbelboek zijn maar een kasboek waarin de schatten van de kerk werden opgetekend. Bovendien zou Laurentius als aartsdiaken ook de zorg hebben gehad over de kerkelijke boeken en was het zijn taak de levens van de heiligen en martelaren op te schrijven.

Sterrenregen

De sterrenregen (officieel de Perseïdenzwerm) die rond zijn feestdag 10 augustus aan de hemel te zien is wordt nog wel "Laurenstranen" genoemd.

Weerspreuken

Spreekwoord

Op Laurentiusdag is het moeilijk gewassen tegen brand te beschermen.

Literatuur

Links